Propolis, tamamlayıcı tıpta yüzyıllar boyunca kullanılmış %100 doğal bir arı ürünüdür. Arılar ağaçlardan topladığı bu reçineyi (propolisi) kovanlarını korumak için kullanırlar. Gıda Yüksek Mühendisi Aslı Elif Tanuğur Samancı, propolisle ilgili merak edilenleri anlattı.
Tarihi eskilere dayanıyor
Yunanlılar ve Mısırlılar propolisi ilk defa antiseptik olarak kullanmışlardır. Mısırlılar ayrıca ilk dönemlerinden itibaren mumyalarını mikroplardan ve diğer parazitlerden korumak için propolis ile kaplamışlardır. 11. yüzyılda İbn-i Sina antiseptik özelliğinden dolayı askerlere yaralarını tedavi için propolisi tavsiye etmiştir. Ruslar 2. Dünya savaşında verem salgınını propolis ile yenmişlerdir. Hipokrat ise MÖ 460-357 yılları arasında reçetelerinde propolisi kullanmıştır. Orta Asya’da birçok cilt hastalığında propolis merhem olarak kullanılmıştır.
Arılar petek üzerinde çalışıyor. Peteklerde bal ve polen var.
Propolis nelere faydalı?
Propolis içeriğinde bulunan fenolik ve flavonoid bileşenler sayesinde yüksek antioksidan özellik gösteren bir arı ürünüdür. Arılar petek gözlerini önce propolis ile kaplar sonra ana arı petek gözüne yumurtasını bırakır. Bu sayede yumurtanın sağlıklı bir şekilde gelişmesi sağlanır. Ayrıca arılar, propolisle sıvanan petek gözlerine balını, polenini, arı sütünü koyar. Böylece arının ürünleri kovanda bozulmadan saklanır.
Solunum yolları hastalıklarından, mide bağırsak rahatsızlıklarına, ağız içi aft, yara ve uçuklardan kansere kadar pek çok farklı hastalıkta tedaviye destek olarak kullanıldığında olumlu etkileri gözlendiğine dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.
Propolis nasıl kullanılmalı?
Propolis kovandan çıktığı gibi yani ham hali ile insan tüketimine uygun değildir. Mutlaka uzman gıda mühendisleri tarafından uygun laboratuvar koşullarında özütlenmesi gerekmektedir. Propolisin yaklaşık %50’sini balmumu, geri kalan bölümünü de reçine oluşturur. Propolisin içeriğinde yoğun miktarda olan balmumu insan vücudunda sindirilememektedir. Dolayısıyla, insan tüketimine uygun hale getirilmesi için öncelikle propolisten balmumu uzaklaştırılmalıdır. Böylece ham halde vücudumuzda %2 oranında sindirilen propolisin sindirilme oranı %90-95’lere çıkabilir. Burada önemli olan nokta; propolisin doğru şekilde özütlenmesidir. Yoksa son ürünün faydalarından bahsetmek mümkün olmaz.
Hemen hemen bütün hastalıkların temelinde zayıf bir bağışıklık yatar. O yüzden güçlü bir bağışıklık sistemi çok önemlidir. Bağışıklık sisteminin desteklenmesi için en az %10 özüt içeren propolisten yetişkinlerin günde en az 20 damla, çocukların ise günde en az 10 damla tüketmelerini önerilir. Hastalık zamanlarında ise bu miktar artırılabilir.